Szacuje się, że blisko milion par w Polsce dotyka problem niepłodności. Wiele z nich poszukuje skutecznych metod leczenia, które pozwolą na powiększenie rodziny. Jedną z nich, jest in vitro, a więc procedura zapłodnienia pozaustrojowego. Z tego artykułu dowiesz się czym jest in vitro, na czym polega procedura oraz kiedy warto ją rozważyć.

Czym jest in vitro?

In vitro, inaczej procedura zapłodnienia pozaustrojowego IVF, jest jednym ze sposobów leczenia niepłodności. Jest ona polecana w sytuacji, gdy inne metody (w tym inseminacja domaciczna) nie przyniosły pożądanego rezultatu w postaci ciąży. Obecnie około 15% par na świecie ma problem z zajściem w ciążę. Dla wielu z nich, in vitro jest drogą do spełnienia marzenia o posiadaniu potomstwa.

In vitro polega na zapłodnieniu komórki jajowej poprzez połączenie plemnika i komórki jajowej. Nazywamy to zapłodnieniem pozaustrojowym, dlatego, że odbywa się w laboratorium. Po zapłodnieniu i kilkudniowej obserwacji zarodki są przenoszone do jamy macicy kobiety.

Sam termin in vitro oznacza „w szkle” i odnosi się do procedur biologicznych, które wykonywane są poza organizmem, a które fizjologicznie przebiegają w jego wnętrzu. IVF, czyli skrót od in vitro fertilization, to określenie najbardziej klasycznej metody zapłodnienia pozaustrojowego, które wykorzystujemy w tym artykule.

W Klinice leczenia niepłodności OVIklinika w Warszawie wykonujemy szeroki wachlarz badań diagnostycznych oraz procedurę in vitro dzięki ekspertyzie doświadczonych lekarzy ginekologów oraz laborantów nowoczesnego laboratorium embriologicznego.

In vitro: Kiedy warto podjąć leczenie?

Na leczenie in vitro warto zdecydować się w przypadku stwierdzonych problemów z płodnością i nieskutecznych prób zajścia w ciążę naturalnie bądź z pomocą innych metod. Taka procedura może okazać się skuteczna u osób, które obarczone są takimi schorzeniami, jak endometrioza, zespół policystycznych jajników, choroby jąder i wiele innych.

In vitro najczęściej poleca się parom, u których zdiagnozowano poniższe problemy

Kobiety:

• niedrożność, uszkodzenie lub brak jajowodów,
• zaburzenie funkcjonowania jajników, zespół policystycznych jajników,
• zaburzenia owulacji,
• zaburzenia hormonalne,
• nieudane próby inseminacji domacicznej,
• endometrioza,

Diagnostyka przyczyn niepłodności u kobiet.

Mężczyźni:

• niska jakość nasienia u mężczyzny, mała ruchliwość plemników, nieprawidłowa budowa plemników,
• brak plemników w ejakulacie lub brak ejakulatu (aspermia),

Niepłodność idiopatyczna, czyli taka, dla której pomimo dobrych wyników, parze nie udaje się począć dziecka.

Inne wskazania, w tym niepłodność immunologiczna, leczenie przeciwnowotworowe, obciążenia chorobami genetycznymi, brak ciąży na przestrzeni 3 lat starań.

Diagnostyka przyczyn niepłodności u mężczyzn.

Jak przebiega leczenie in vitro?

Leczenie in vitro musi zostać poprzedzone odpowiednią diagnostyką. Standardowo tę metodę leczenia niepłodności stosuje się, gdy inne metody nie przyniosły pożądanego rezultatu w postaci ciąży.

In vitro, czyli procedura zapłodnienia pozaustrojowego, składa się z następujących etapów:

Kwalifikacja

Kwalifikacja do badania in vitro przebiega indywidualnie dla każdej pary i uzależniona jest od dotychczasowej historii oraz przeprowadzonej diagnostyki leczenia niepłodności. Standardowo, w czasie pierwszej wizyty konsultacyjnej, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny, wykonuje badanie ginekologiczne oraz omawia z pacjentami dostępne metody. Jeśli jest taka konieczność, zleca wykonanie dodatkowych badań, by uzyskać pełny obraz sytuacji i dobrać najlepszą metodę leczenia – w tym także procedurę in vitro. Wizyta konsultacyjna to czas, kiedy lekarz odpowiada na wątpliwości, pytania i omawia planowane zabiegi czy procedury.

Czytaj więcej na temat badań TUTAJ.

W OVIklinice, po zakończeniu pierwszej wizyty konsultacyjnej oraz po każdej kolejnej wizycie, para otrzymuje pisemne podsumowanie wizyty, w tym wykonane badania i dalsze zalecenia. Wiele par przeżywa silne emocje związane z wizytą w klinice leczenia niepłodności, dlatego staramy się sprawić, by całość współpracy była jasna i zrozumiała. Wizyta konsultacyjna nie jest równoznaczna z deklaracją rozpoczęcia leczenia – jej celem jest dostarczenie informacji na temat dostępnych rozwiązań i bardzo często rozpoczęcie diagnostyki powodu, dla którego nie udało się parze dotychczas począć dziecka.

Jeśli w wyniku pełnej diagnostyki i po rekomendacji lekarza pacjenci decydują się na wykonanie zapłodnienia pozaustrojowego, przebiega ono w następujący sposób.

Etap I in vitro: Stymulacja hormonalna (stymulacja owulacji) mająca pobudzić komórki jajowe do intensywnego wzrostu.

W naturalnym cyklu miesiączkowym powstaje 1 dojrzała komórka jajowa (oocyt). W wyniku odpowiednio zaplanowanej symulacji hormonalnej uzyskuje się między 5 a 10 komórek jajowych. Większa liczba komórek jajowych to większa szansa na uzyskanie prawidłowego zarodka, a więc w konsekwencji zajście w ciążę. Lekarz dla każdej pacjentki określa indywidualny protokół stymulacji, a więc plan podawania leków – ich dawkę oraz porę przyjęcia. Leki hormonalne podawane są w postaci zastrzyków. Najczęściej proces stymulacji hormonalnej trwa między 7 a 12 dni, a pacjentka odwiedza gabinet co 2-3 dni. Lekarz monitoruje wzrost pęcherzyków jajowych za pomocą badania USG oraz, jeśli jest taka konieczność, poziom hormonów we krwi.

Etap II in vitro: Pobranie dojrzałych komórek jajowych oraz nasienia.

Lekarz monitoruje rozwój komórek jajowych. Gdy osiągną one odpowiednią wielkość, decyduje on o zakończeniu stymulacji i ustala termin pobrania komórek jajowych od pacjentki – czyli punkcji. Pobranie komórek jajowych to krótki (10 do 20 minut) zabieg, który prowadzi się w znieczuleniu ogólnym pod opieką anestezjologa. Podczas trwania zabiegu punkcji partner poproszony jest o oddanie nasienia.

Jak przygotować się do pobrania komórek jajowych i oddania nasienia?

Do zabiegu pobrania komórek jajowych pacjentka musi być na czczo. Para powinna być w klinice na około godzinę przed pobraniem, a całkowity pobyt w klinice leczenia niepłodności do 4 do 6 godzin. W OVIklinice, po wykonaniu punkcji, pacjentki przebywają w przytulnej, indywidualnej sali z łazienką.

W OVIklinice do dyspozycji panów posiadamy specjalnie do tego przygotowane, komfortowe i intymne pomieszczenia. Przed oddaniem nasienia należy zachować 3 do 5 dni wstrzemięźliwości seksualnej.

Etap III in vitro: Przeprowadzenie zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro fertilization, IVF)

Pobrane, dojrzałe komórki jajowe mogą zostać zapłodnione w warunkach laboratoryjnych. Proces jest przeprowadzany przez doświadczonych embriologów, a więc pracowników laboratorium, którzy specjalizują się w zabiegach i procedurach pomagających w leczeniu niepłodności. W OVIklinice posiadamy własne, nowoczesne laboratorium, które pozwala nam wykonywać wszystkie podstawowe procedury a także wiele procedur dodatkowych. Embriolog wybiera prawidłowe komórki jajowe oraz selekcjonuje plemniki i dokonuje właściwego zapłodnienia pozaustrojowego. Przez cały czas od zapłodnienia, embriolog monitoruje rozwój zarodków, by wybrać te, które dają największe prawdopodobieństwo powodzenia zabiegu in vitro. W OVIklinice uzupełniamy doświadczenie embriologów najnowszymi technologiami – np. korzystając z aplikacji Life Whisperer. Wykorzystuje ona sztuczną inteligencję, by wytypować zarodki, które najlepiej rokują. Jeżeli pozostałe zarodki rozwijały się prawidłowo, mogą zostać zamrożone i przechowywane w niskich temperaturach.

Metoda zapłodnienia pozaustrojowego IVF jest najbardziej klasyczną metodą. Dostępne są także inne metody: ICSI, IMSI, PICSI.  

Etap IV in vitro: Transfer zarodków do jamy macicy

2 do 5 dni po zapłodnieniu, dokonuje się transferu (przeniesienia) wybranych, odpowiednio dojrzałych zarodków do jamy macicy pacjentki. Zazwyczaj przenosi się jeden lub dwa zarodki. Kobietom przed 35 rokiem życia, od których pobrano dużą liczbę komórek jajowych i które pomyślenie przechodziły wcześniej procedurę in vitro, transferuje się tylko jeden zarodek. Pomaga to uniknąć ciąży mnogiej. W przypadku pozostałych pacjentek przenosi się dwa zarodki.

Zarodki wprowadza się przez pochwę za pomocą specjalnego cewnika. Zabieg wykonywany jest pod kontrolą USG, trwa około 10 minut i jest bezbolesny. Bezpośrednio po zabiegu pacjentka może wrócić do domu.

Jak przygotować się do transferu zarodków do jamy macicy w ramach procedury in vitro?

Pacjentka powinna być w klinice na około godzinę przed planowanym zabiegiem. Zaleca się wypicie około pół litra wody, by wypełnić pęcherz. Pozwala to na lepszą widoczność macicy w czasie badania.

Po zabiegu pacjentka otrzymuje kartę z zaleceniami, które zawierają np. informacje o przyjmowanych lekach. Po transferze pacjentka powinna prowadzić normalny tryb życia z ograniczeniem wysokiej aktywności sportowej. Przez tydzień po transferze zaleca się unikać stosunków płciowych, by uniknąć ewentualnych skurczów macicy.

Potwierdzenie ciąży

Po 11 dniach od przeprowadzonego transferu wykonuje się badanie z krwi, oznaczenie beta-HCG, by potwierdzić ciążę. W przypadku pozytywnego wyniku, po 3 tygodniach wykonuje się badanie USG potwierdzające ciąże. Jeśli wynik testu z krwi jest negatywny i jeśli udało się zamrozić zarodki, lekarz może zaproponować wykonanie kolejnego transferu.

In vitro: Jak przygotować się do zapłodnienia pozaustrojowego?

Przygotowując się do zabiegu warto szczególnie zadbać o stan swojego zdrowia, zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej. Warto zadbać o właściwą dietę i aktywny tryb życia. Przyszli rodzice powinni również zrezygnować z używek, takich jak alkohol czy papierosy oraz dbać o odpowiednie nawilżenie organizmu. Przed zabiegiem pacjentka powinna spożywać dietę bogatą w białko, wapń oraz kwas foliowy.